Paryż (Paris)

Znajdują się na dziedzińcu byłej Szkoły Polskiej. Obecnie działa tu Szkoła Polska im. Adama Mickiewicza przy Ambasadzie RP w Paryżu.

W 1879 r. wzniesiono tu pomnik Seweryna Gałęzowskiego, długoletniego przewodniczącego Rady Szkolnej. Na bocznych ścianach pomnika umieszczono tablice z nazwiskami dobroczyńców i fundatorów wspierających szkołę.

Szkoła Polska Narodowa - École Polonaise – została założona w 1842 r. przez byłych żołnierzy powstania listopadowego (m.in. gen. Józefa Dwernickiego) i była utrzymywana ze składek i darowizn. Początkowo jej siedziba znajdowała się w podparyskim Châtillon-sous-Bagneux. W latach 1844-1874 szkoła działała we własnym budynku na Boulevard des Batignolles¹⁾, a następnie, aż do jej zamknięcia w 1922 r., przy rue Lamandé.

Szkoła miała na celu przekazanie kultury polskiej i języka ojców²⁾ - dzieciom emigrantów, które urodziły się już we Francji. Wychowankami szkoły byli także czterej synowie Adama Mickiewicza. Uczniowie nosili mundurki wzorowane na mundurach warszawskiej Gwardii Narodowej z 1831 r. Zajęcia były prowadzone w językach francuskim i polskim. Poziom nauczania był wysoki, a uczniowie kontynuujący naukę w szkołach i uczelniach francuskich wyróżniali się dobrym przygotowaniem. Szeroki program obejmował także zajęcia wojskowe z ćwiczeniami. W 1865³⁾ r. cesarz Napoleon III wydał dekret uznający École Polonaise za zakład użyteczności publicznej, co pozwoliło na uzyskanie dotacji rządowych.

Przeszło czterdziestu wychowanków Szkoły Batiniolskiej oraz pięciu profesorów wzięło udział w powstaniu styczniowym. Wielu służyło także w armii francuskiej i uczestniczyło w wojnie francusko-pruskiej. Tablice pamiątkowe poświęcone batiniolczykom poległym w latach 1863-1864 i 1870-1871 odsłonięto 5 sierpnia 1877 r. Uroczystości, która zgromadziła ponad 200 osób, przewodniczył Ludwik Nabielak, członek Rady Szkolnej.

W 1925 r. odsłonięto dwie nowe tablice poświęcone wychowankom Szkoły Batiniolskiej poległym w czasie I wojny światowej.

Źródła:

• Inauguration des plaques commémoratives en l’honneur des anciens élèves de l’Ecole polonaise morts pour la Pologne (1863–64) et pour la France (1870–71). Odkrycie tablic pamiątkowych na cześć dawnych uczniów Szkoły Polskiej poległych za Polskę (1863–64) i za Francję (1870–71), (1877).
• Jan Żebrowski, Szkoła polska w Paryżu ośrodkiem wychowania narodowego i patriotycznego, (2014)
• 170 lat Szkoły Polskiej w Paryżu, dostęp 20.03.2020
• Szkoła Polska w Paryżu, dostęp 20.03.2020

Fot. Enora Da Costa

1863-1864
Artur Bieńkowski
Bolesław Fremont
Bronisław Gasztowtt   † październik 1863
Karol Głowacki
Onufry Jacewicz
Rudolf Krzyski
Karol Łosiewicz
Juliusz Michałowski
Adolf Narkiewicz
Władysław Potrykowski
August Sojecki
Władysław Stryjeński
Władysław Waligórski   † 06.05.1863
1870-1871
Maxime Frleze
Georges Okołowicz
Boleslas Ordęga
Telesphore Piotrowski
Arthur Rogaliński
Maximilien Sierawski
Gustave Stański
Adrien Stanicki

Kapitan Bronisław Gasztowtt poległ pod Ossówką 14.10.1863 lub pod Dziwami 20.10.1863. Władysław Waligórski (1846-1863) był synem generała Aleksandra Waligórskiego.