Le Mans

Znajduje się na cmentarzu zachodnim (Cimetière de l’Ouest) w Le Mans przy rue de la Garenne. Położona jest na końcu alei (z lewej strony), prowadzącej od głównego wejścia na cmentarz przy Place du Souvenir Français. W kwaterze oznaczonej numerem 41 pogrzebano 8 lub 9 żołnierzy Armii Polskiej we Francji i 6 żołnierzy Rosyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego. W innych częściach kwatery wojennej spoczywa 707 żołnierzy francuskich, 77 belgijskich i 61 brytyjskich. W osobnej części znajdują się groby 139 żołnierzy niemieckich. Są również mogiły żołnierzy i osób cywilnych poległych podczas II wojny światowej. W kwaterze 38 pogrzebano kpt. pil. Zbigniewa Janickiego poległego 13.06.1944 r.

Polacy, pochowani w 1918 roku, to w większości artylerzyści. W 1917 r. w mieście Le Mans założono obóz szkolny artylerii polskiej. Dn. 22.05.1918 r. utworzona została I grupa (dywizjon) 1 pułku artylerii polowej (1er Régiment d’Artillerie) w składzie trzech baterii armat 75 mm i kolumny amunicyjnej. II grupę sformowano we wrześniu, a III grupę w listopadzie 1918 r.

Na jednym z grobów widnieje napis: „SPOCZYWA Tudaj”. Jest to prawdopodobnie część napisu w języku polskim, odczytanego z tabliczki umieszczonej pierwotnie na grobie – „TUTAJ SPOCZYWA …”, który błędnie uznano za imię i nazwisko pochowanego żołnierza. Niewykluczone, iż w grobie tym spoczywa kanonier Władysław Olkowski, zmarły w Le Mans 17.10.1918 r.

Źródło: Michał Wieliczko-Wielicki, Zarys historii wojennej 13-go kresowego pułku artylerii polowej (1928)

Fot. Jean-François Kusina

Fot. Joanna Bigard (Présidente de l'Association Polonia Sarthe)

Hamerski Franciszek [Amerski François], sold. 2 cl.   † 25.06.1920
Lechtanski Jakob, 3eme Chas. Polonais   † 04.02.1920
Jankowski Józef [Joseph]   † 30.08.1919
Buczyński Jan [Boutzinski Jean], 1er Reg. Chasseurs   † 20.11.1918
Deląg Stanisław [Delany Stanislas], 1er Rég. d’Art.   † 27.10.1918
Hajdukiewicz Władysław [Hadjukiewicy Ladislas], 1er Rég. d’Art.   † 11.09.1918
Grygier Ignacy (vel Górski Jan / Gorski Jean), 1er Rég. d’Art.   † 08.09.1918
Ostrowski Jan [Vostrousky Jean], 1er Rég. d’Art.   † 16.10.1918

« SPOCZYWA Tudaj » - prawdopodobnie :
Olkowski Władysław, 1er Rég. d’Art.   † 17.10.1918

Znajduje się na cmentarzu zachodnim (Cimetière de l’Ouest) w Le Mans.

W kwaterze spoczywa podporucznik Józef Frank, żołnierz Armii Polskiej we Francji. Urodzony w Przemyślu w 1894 r., został wcielony do Infanterie Regiment 30. Wzięty do rosyjskiej niewoli w 1915 r., przebywał w obozie w Kostromie. W 1918 r. udał się do Murmańska, gdzie walczył w składzie Oddziału Wojsk Polskich w Północnej Rosji (Murmańczycy). Wysłany do Francji, został przyjęty do Armii Hallera w stopniu podporucznika.

W 1937 r. ppor. Józef Frank został – na wniosek Związku Murmańczyków - pośmiertnie odznaczony Krzyżem Niepodległości¹⁾.

Źródło: WBH-CAW, Akta personalne

Fot. Regina Piątek