Chorzele

Zlokalizowana na cmentarzu parafialnym, po lewej stronie od wejścia głównego. Przebudowana w 2010 roku. Ogrodzona metalowym płotkiem i podzielona na dwa pola grobowe. Na początku kwatery umieszczono dwie tablice granitowe. Na jednej z nich wyryto dane żołnierzy poległych pod Chorzelami w dniach 22-24 sierpnia 1920 r.¹⁾ Część z nich spoczywa wśród 74 żołnierzy WP pogrzebanych w tej kwaterze. W punkcie centralnym kwatery umieszczono pomnik z napisem:

”JEŚLI CI UMILKNĄ • KAMIENIE WOŁAĆ BĘDĄ • ŁK. 19.40 •• W HOŁDZIE • ŻOŁNIERZOM • BRYGADY SYBERYJSKIEJ • ZAMORDOWANYM • PRZEZ BOLSZEWIKÓW • 23 SIERPNIA 1920 R. •• SPOŁECZNOŚĆ • MIASTA I GMINY CHORZELE”.

W głębi kwatery znajduje się stary betonowy pomnik z dwoma tablicami.

Rankiem 23 sierpnia 1920 r. na Chorzele, obsadzone przez 1 syberyjski pułk piechoty, uderzyła kawaleria 3 Korpusu Konnego. Najcięższe walki toczono o lasek, znajdujący się w centrum ugrupowania polskiego. Lasek przechodził z rąk do rąk i około południa został opanowany przez bolszewików. Godzinę później do Chorzel dotarły resztki batalionu 2 syb. pp rozbitego pod Krzynowłogą Wielką. 3 KK i resztki 53 DS. powtórnie zaatakowały Chorzele. Podczas pięciogodzinnego boju Polacy odparli kilka zmasowanych szarż kawalerii. W nocy z 23/24 sierpnia oddziały Brygady Syberyjskiej wycofały się na Małowidz. Porażka Brygady Syberyjskiej umożliwiła oddziałom bolszewickim kontynuowanie odwrotu na wschód. Pod Chorzelami brygada straciła 59 zabitych, 241 rannych i ok. 150 jeńców, z których część została wymordowana. 24.08.1920 r. miasto odzyskał 70 pułk piechoty.

Źródło: Janusz Odziemkowski "Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919-1920" (2004)

Fot. Mariusz Proskień

LISTA ŻOŁNIERZY ZNANYCH Z IMIENIA I NAZWISKA, • KTÓRZY POLEGLI POD CHORZELAMI W DN. 22-24 VIII 1920 r. • CZĘŚĆ Z NICH SPOCZYWA W TEJ MOGILE.

Cichy Edward, szer., 1 syb. pp
Dencer Ignacy, szer., 1 syb. pp
Fiszel Wiktor, szer., 1 syb. pp
Gamiński Leon, szer., 1 syb. pp
Ginalski Józef, szer., 1 syb. pp
Gierosz Ignacy, szer., 1 syb. pp
Gotowski Jan, szer., 1 syb. pp
Grabczyk Aleksander, szer., 2 syb. pp
Kapka Mieczysław, szer., 1 syb. pp
Kędzierski Franciszek, szer., 1 syb. pp
Klonowski Zdzisław Aleksander, szer., 1 syb. pp
Karczewski Mieczysław, ppor., sztab Bryg. Syb.
Kołacz Stanisław, kpr., 2 syb. pp
Korzeń Bogusław, szer., 1 syb. pp
Kosecki Andrzej, szer., 1 syb. pp
Krzemieński Franciszek, szer., 2 syb. pp
Łubiński Jan, szer., 1 syb. pp
Małecki Wojciech, szer., 1 syb. pp
Paszkowski Stanisław, szer., 1 syb. pp
Piątkowski Józef, szer., 1 syb. pp
Pietrasik Jan, szer., 1 syb. pp
Piotrowski Andrzej, szer. sanit., 1 syb. pp
Piurski Edward, szer., 1 syb. pp
Platt Zelman, szer., 1 syb. pp
Rosenthal Mojżesz, szer., sztab Bryg. Syb.
Rumianowski Józef, szer., 1 syb. pp
Rutkowski Jan, szer., 1 syb. pp
Stompke Filemon, szer., 70 pp
Węgorek Jan, szer., 1 syb. pp
Wieczorek Michał, szer., 1 syb. pp
Wojtasik Edmund, szer., 1 syb. pp
Zieliński Ignacy, szer., 1 syb. pp
Żołnowski Stanisław, szer., 1 syb. pp