Nowy Dwór

Znajduje się na starym cmentarzu rzymsko-katolickim w Nowym Dworze. Pierwotnie pogrzebano w niej 12 żołnierzy Wojska Polskiego poległych we wrześniu 1920 r. Dn. 20.08.2018 r. dokonano ekshumacji szczątków szer. Michała Grędo, który dotychczas spoczywał w anonimowym grobie przy bramie cmentarza w Nowym Dworze. Siedemnastoletni żołnierz 205 ochotniczego pułku piechoty został powtórnie pogrzebany w kwaterze wojennej.

W 2018 r. przeprowadzono remont kwatery – wymieniono tablicę memoratywną oraz krzyże.

Dnia 20 września 1920 r. 101 pułk piechoty (późniejszy 84 pp) rozpoczął natarcie celem zdobycia Nowego Dworu. O godzinie 14-tej II batalion, po silnym przygotowaniu artyleryjskim, opanował Nowy Dwór biorąc około 50 jeńców i 2 karabiny maszynowe. Bataliony I i II obsadziły wzniesienia na wschód od miejscowości, batalion III odszedł do odwodu w Nowym Dworze. W dniach 21 i 22 września 101 pp odpierał ataki piechoty sowieckiej, podczas których dochodziło do starć na białą broń. Dn. 23.09.1920 r. oddziały polskie rozpoczęły natarcie na Grodno.

Źródła:

• Adam Wilczyński "Zarys historii wojennej 84-go pułku piechoty" (1930)
• IPN - Prace ekshumacyjne w Nowym Dworze – Nowy Dwór, 20 września 2018
• IPN - Uroczystości 100. Rocznicy Bitwy Niemeńskiej – Nowy Dwór, 26 września 2020

Fot. Biuro Upamiętnienia Walk i Męczeństwa IPN

Fot. Mariusz Proskień

Barcik Adam, szer.,   † 1920
Czyżnik Antoni, szer., 101 pp, pl. 23.09.1920
Dąbrowski [Dobroński] Józef, szer., 101 pp, pl. 20.09.1920
Gach Edward, plut., 101 pp, pl. 20.09.1920
Grędo Michał, szer., 205 ochotniczy pp, pl. 23.09.1920
Imbirkiewicz Stanisław, szer., pl. 20.09.1920
Kaczmarek Franciszek, plut., 101 pp, pl. 22.09.1920
Marczak Tadeusz, szer.,   † 1920
Maszkota Józef, szer., 101 pp, pl. 22.09.1920
Miszkiewicz Roman [Muszkiewicz Tomasz], szer., 101 pp, pl. 20.09.1920
Nowakowski Czesław, szer., 101 pp, pl. 23.09.1920
Osiński Feliks, szer., 101 pp, pl. 23.09.1920
Tabaczyński [Taleczyński] Dionizy, szer., 101 pp, pl. 23.09.1920
Upamiętnieni:
Bidzan Eugeniusz, szer., 101 pp, pl. 20.09.1920
Dziemba / Dzięba Jan, ppor., 101 pp, pl. 23.09.1920 (odzn. VM)
Wiśniewski Edward, por., 101 pp, pl. 20.09.1920

Dane pochowanych (imię i nazwisko, stopień wojskowy, przydział służbowy i data zgonu) zostały uzupełnione w oparciu o książkę: "Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920" (1934). W nawiasach kwadratowych podane są dane spisane z nagrobków. Podporucznik Jan Dziemba / Dzięba spoczywa na cmentarzu Kule w Częstochowie (kwat. 49, rz. W, grób 1).

Zlokalizowana na cmentarzu przykościelnym. Spoczywa w niej Jan Tomaszewski, zamordowany przez bolszewików w 1920 roku.

Fot. Mariusz Proskień

Jan Tomaszewski 1886-1920