Gdańsk

Pomysłodawcą utworzenia cmentarzyka poległych na Westerplatte był zastępca komendanta Składnicy kapitan Franciszek Dąbrowski, który po wojnie, w stopniu komandora podporucznika, dowodził kadrą Marynarki Wojennej w Gdańsku-Nowym Porcie. Cmentarz usytuowano w miejscu, gdzie poległa największa liczba obrońców - na ruinach wartowni nr 5. Projekt pierwszego cmentarzyka sporządził inżynier Stefan Jelnicki, zaś jego budowy podjął się Aleksander Kisielewicz. Umieszczono tam tablice z niepełną listą poległych oraz żelbetowy krzyż. Całość ogrodzono słupkami spiętymi łańcuchami. Cmentarzyk otwarto 29 lipca 1946 roku w obecności najwyższych władz wojskowych.

W 1957 roku wymieniono tablicę z listą poległych. W roku 1962 władze usunęły z cmentarzyka krzyż, na jego miejscu ustawiono czołg T-34 - a krzyż został przez Westerplatczyków przeniesiony na cmentarz w Nowym Porcie. W 1971 roku złożono tu urnę z prochami majora Henryka Sucharskiego. Krzyż powrócił na swoje miejsce dopiero 30 sierpnia 1981 roku. W roku 1989 czołg przesunięto w okolice placówki "Fort", a na cmentarzyku postawiono krzyże symbolizujące poległych Westerplatczyków.

Źródło: tablica informacyjna obiektu

Fot. Grzegorz Putkowski

Mjr Henryk Sucharski, dowódca obrony Westerplatte 1-7 IX 1939,
ur. 12 XI 1898, zm. 30 VIII 1946 w Neapolu, prochy złożono 1 IX 1971

Strzelec Jan Czywil, 7.IX.1939
Kapral Jan Gębura, 2.IX.1939
Strzelec Władysław Jakubiak, 2.IX.1939
Strzelec Konstanty [Stefan] Jezierski, 3.IX.1939
Strzelec Józef Kita, 2.IX.1939
Kapral Andrzej Kowalczyk, ?.IX.1939
Strzelec Mieczysław Krzak, ?.IX.1939
St. Sierżant Rez. Wojciech Najsarek, 2.IX.1939
St. Strzelec Władysław Okraszewski, 2.IX.1939
Kapral Bronisław Perucki, 2.IX.1939
Plutonowy Adolf Petzel [Petzelt], 2.IX.1939
Strzelec Antoni Piróg, ?.IX.1939
Strzelec Bronisław Uss, 1.IX.1939
St. Strzelec Ignacy Zatorski, 1.IX.1939
St. Strzelec Zygmunt Zięba, ?.IX.1939

Źródło: inskrypcje; uzupełnienia i poprawki w kwadratowych nawiasach w oparciu o: S. Górnikiewicz-Kurowska, "Westerplatczycy", Gdańsk 2012

"SŁAWA JEST CIENIEM MĘSTWA • SENEKA •• RADA MIASTA • GDAŃSKA • UCHWAŁĄ • Z DNIA 21 MAJA 1998 • NADAŁA TYTUŁ • HONOROWEGO OBYWATELA • MIASTA GDAŃSKA • OBROŃCOM • WESTERPLATTE • 1939 • 1999"

Fot. Grzegorz Putkowski

Strz. Aniołek Eugeniusz, 1915-1941
Strz. Bacharz Wacław, 1915-1988
Kpr. Bałtowski Stanisław, 1915-1988
Plut. Baran Władysław, 1906-1976
Kpr. Barański Piotr, 1915-1971
Strz. Bartocha Stanisław, 1915-1990
Mat Bartoszak Franciszek, 1908-1993
Strz. Bartulewicz Alfons, 1916-1984
Strz. Białous Wiktor, 1916-
Strz. Bieniasz Józef, 1908-1967
Strz. Blukis Michał, 1904-1972
Strz. Borowiec Piotr, 1915-1994
Strz. Brzozowski Jan, 1915-1941
Plut. Buder Piotr, 1907-1957
Kpr. Cholewa Mieczysław, 1915-1975
Strz. Chrzczanowicz Jan, 1916-[2002]
Kpr. Chrul Henryk, 1918-1989
Kpr. Chrzan Władysław, 1915-1986
Strz. Cichowski Franciszek, 1914-[2008]
Kpr. Ciepłucha Wacław, 1915-[2004]

Strz. Ciereszko Wiktor, 1916-1988
Strz. Cieśliński Jan, 1915-[1999]
Strz. Czaj Jan, 1901-NN
Strz. Czajko Aleksander, 1916-NN
Strz. Czywil Jan, 1915-1939
Kpt. Dąbrowski Franciszek, 1904-1962
Sierż. Deik Władysław, 1901-1986
Strz. Derlatka Jan, 1915-1986
Strz. Dobies Marian, 1914-1987
Strz. Dominiak Franciszek, 1914-1999
Kpr. Domoń Władysław, 1917-1984
Strz. Dopierało Zygmunt, 1920-1986
Kpr. Drobek Bronisław, 1915-1998
Kpr. Dróżdż Władysław, 1915-1946
Kpr. Dudzic Ignacy, 1915-1996
Strz. Dulęba Józef, 1915-1979
Duzik Ryszard, 1921-1985
Duzik Stefan, 1899-1955
Strz. Dworakowski Julian, 1917-1998
Strz. Dzierżgowski [Dzierzgowski]Czesław, 1916-[2000]
Strz. Falkowski Mieczysław, 1915-1996

Strz. Fiedorczuk Antoni, 1916-[2005]
Strz. Filipkowski Czesław, 1916-1998
Strz. Gajda Stefan, 1915-1991
Strz. Garbacianek [Gorbacianek]Kazimierz, NN-NN
Plut. Gawlicki Michał, 1898-1977
Kpr. Gonsawski Michał, 1914-1968
Kpr. Gębura Jan, 1915-1939
Strz. Głowacki Feliks, 1915-1998
Strz. Gołąb Antoni, 1914-1986
Kpr. Goryl Władysław, 1910-[2001]
Kpr. Grabowski Eugeniusz 1914-[2001]
Por. Grodecki Stefan, 1903-1968
Strz. Grudzień Józef, 1915-1981
Kpr. Grudziński Bronisław, 1911-1992
Chor. Gryczman Jan, 1898-1985
St. Strz. Hajduszkiewicz Jan, 1915-1988
Strz. Hajkowicz Jan, 1917-[2007]
Strz. Horbacz Bolesław, 1912-1984
Strz. Hryhorowicz Władysł., 1917-1995
Strz. Jakubiak Władysław, 1916-1939

Strz. Janik Józef, 1915-1971
Strz. Jankowicz Józef, 1914-1988
St. Mar. Januszewski Alojzy, 1905-1942
Plut. Jazy Jan, 1896-1945
Kpr. Jażdż Eugeniusz, 1914-1978
Strz. Jezierski Stefan, 1914-1939
Strz. Kaczanowski Józef, 1914-[2004]
Kpr. Kałuski Zdzisław, 1915-1972
Strz. Kita Józef, 1915-1939
Kpr. Kłys Wincenty, 1916-1960
Kpr. Kochan Bronisław, 1916-1990
St. Strz. Kolasa Stanisław 1915-1980
St. Strz. Kołton Czesław, 1915-1983
Strz. Konkel Franciszek, 1917-1940
Strz. Korko Bronisław, 1917-1968
Strz. Korus Jan, 1915-1951
Kpr. Kowalczyk Andrzej, 1914-1939
Strz. Kowalik Aleksy, 1915-[2011]
Strz. Kozak Zygmunt, 1916-1980
P.Por. Kręgielski Zdzisław, 1912-1987
Strz. Krućko Aleksander, NN-NN

Strz. Krzak Mieczysław, 1915-1939
Sierż. Krzeszewski Jan, 1895-1940
Strz. Kucemba Roman, 1915-1985
Kpr. Kubicki Zenon, 1915-1945
Kpr. Kulczyński Stefan, 1915-1982
Strz. Kurczyk Jan, 1915-1993
St. Strz. Kutera Józef, 1915-1965
Strz. Lelej Jan, 1917-[2011]
Strz. Lis Franciszek, 1915-1983
Strz. Loranty Leon, 1915-1945
Strz. Łakomiec Władysław, 1915-1962
Strz. Łata Michał, 1915-1995
Strz. Ławrynowicz Aleks., NN-NN
Strz. Łankiewicz Antoni, 1917-[2006]
Strz. Łojek Franciszek, 1915-1997
Strz. Łomako Józef, 1916-1993
Plut. Łopatniuk Józef, 1907-1969
Kpr. Łuczyński Edward, 1913-1971
Kpr. Maca Józef, 1914-1994
Plut. Magdziarz Franciszek, 1904-1984

Kpr. Majcher Jan, 1915-1950
Kpr. Malak Józef, 1906-1998 [1997]
Strz. Mazurkiewicz Leon, 1915-1944
Strz. Michalik Józef, 1915-1987
Strz. Michałowski Kazim., 1916-1994
Strz. Michniewicz Bronisł., 1916-[2002]
Strz. Misztalski Stefan, 1914-1984
S. Sierż. Najsarek Wojciech, 1900-1939
Plut. Naskręt Jan, 1914-1980 [1993]
Strz. Nerć Stefan, 1914-1980
Kpr. Nidziński Bolesław, 1915-1995
Strz. Niekrewicz Edward, 1917-1988
Strz. Nowak Jan, 1915-1996
Strz. Nowicki Józef, 1916-NN
Kpr. Nowik Piotr, 1912-1988
Strz. Okraszewski Wład., 1916-1939
Strz. Ortian Aleksander, 1915-1994
Strz. Ozorkowski Antoni, 1916-1986 [1987]
Por. Pająk Leon, 1909-1990
Strz. Parwicki Jan, 1917-1980
St. Strz. Paszkowski Józef, 1914-1995 [1996]

Chor. Pełka Józef, 1899-1951
Kpr. Perucki Bronisław, 1915-1939
Plut. Petzelt Adolf, 1906-1939
Kpr. Pietrzak Józef, 1915-1945
St. Sierż. Piotrowski Leonard, 1897-1987
Strz. Piróg Antoni, 1915-1939
Kpr. Plewak Michał, 1901-1982
Kpr. Pociecha Marian, 1915-[2001]
Strz. Pokrzywka Stanisł., 1915-1999
Strz. Połeć Jan, 1915-1943
Strz. Porada Jan, 1915-
Strz. Pożarecki Józef, 1916-1991
Strz. Prutis Emilian, 1917-[2004]
Kpr. Pryczek Michał, 1915-1998
Sierż. Rasiński Kazimierz, 1902-1939
Kpr. Rejmer Julian, 1915-1990
Strz. Romasz [Romarz?] Jan, 1917-1996
S. Sierż. Repelowicz Jan, 1890-1940
Strz. Rokicki Edward, 1914-1989
Strz. Romatowski Józef, 1916-1985

St. Strz. Rybak Bolesław, 1915-1989
Mat. Rygielski Bernard, 1910-1984
Mat. Sadowski Alfons, 1913-1980
St. Strz. Salwirak Stanisław, 1915-1999
Strz. Sieczko Michał, 1916-NN
St. Strz. Skowron Ignacy, 1915-[2012]
Strz. Skwira Stanisław,1915-[2002]
Strz. Swirkowicz Antoni, NN-NN
Kpt. Słaby Mieczysław, 1905-1948
St. Strz. Słowiaczek Jan, 1914-1985
Plut. Sobol Władysław, 1904-1963
Strz. Soja Franciszek, 1915-1969
Strz. Spiżarny Józef, 1916-1988
Kpr. Spławski Edmund, 1910-[2003]
Strz. Stecewicz Bronisław, 1916-1987
Strz. Sternak Marian, 1916-1993
Mjr. Sucharski Henryk, 1898-1946
Kpr. Stopiński Władysław, 1915-[2010]
Kpr. Stradomski Jan, 1909-1970
Strz. Sudnik [Sudurk] Piotr, 1916-NN
Kpr. Szamlewski Edmund, 1917-1982

Strz. Szapiel Antoni, 1915-1957
Chor. Szewczuk Edward, 1892-1964
Szwendowski Karol, 1889-1941
Strz. Szymanowicz Józef, 1916-NN
Strz. Śniegulski Jan, 1914-1982
Sierż. Toporowicz Francisz., 1901-1964
Strz. Tracewski Zenon, 1917-[2001]
St. Strz. Trela Antoni, 1915-1992
Kpr. Trela Stanisław, 1917-1994
Tuczyński Kazimierz, 1891-1978
Tusk Jan, 1911-1985
Strz. Uss Bronisław, NN[1916]-1939
Strz. Wiatr Teodor, 1915-1973
Kpr. Więckowicz Bolesław, 1915-1969
Strz. Wilbik Bronisław, 1915-1984
St. Strz. Włodarski Wojciech, 1915-1995
Strz. Wojniusz Józef, 1915-1991
St. Strz. Wojtowicz Jan, 1915-1991
Kpr. Wolas Franciszek, 1916-1989
Strz. Wójtewicz Francisz., 1915-1986
Kpr. Wróbel Mieczysław, 1909-1985

Kpr. Wrzaszcz Antoni, 1915-1999 [1996]
Strz. Wysocki Julian, 1916-1974
Kpr. Zając Bronisław, 1915-1992
St. Strz. Zając Stanisław, 1915-1994
St. Strz. Zameryka Francisz., 1915-1988
Kpr. Zarębski Ignacy, 1909-1967
St. Strz. Zatorski Ignacy, 1916-1939
Strz. Zdanuczyk Stanisł., 1917-1982
St. Strz. Zdeb Jan, 1915-1999
Kpr. Zdunkiewicz Donat, 1903-1959
Strz. Zielinski [Zieliński] Jan, 1915-1967
St. Strz. Zięba Zygmunt, 1914-1939
Kpr. Zimny Stefan, 1915-1992
Sierż. Ziomek Jan, 1898-1978
Strz. Zmitrowicz Jan,1916-NN
St. Strz. Zwierzchowski Stan., 1915-1992
Strz. Zych Stanisław, 1914-1997
Strz. Żołnik Franciszek, 1916-[2006]
Strz. Żuk Bronisław, 1917-1994
Strz. Żurawski Konstanty, 1916-1999

Źródło: tablice z nazwiskami; uzupełnienia i poprawki w kwadratowych nawiasach w oparciu o: S. Górnikiewicz-Kurowska, "Westerplatczycy", Gdańsk 2012

Fot. Grzegorz Putkowski

Kupka Władysław
Mionskowski Franciszek
Racki Aleksander
Becker Heliodor
Klimek Jan
Piełowski Brunon
Gdaniec Kazimierz
Rogaczewski Kazimierz
Bączkowski Stefan *
Bela Alojzy
Grotha Konrad
Koprowiak Władysław
Rzepka Józef
Krause Franciszek *
Cygalski Maksymilian
Rąbca Franciszek
Strzelecki  Józef
Płoszyński Sylwester
Kurkowski Wojciech
Binkowski Andrzej
Nowak Jan
Magulski Franciszek
Kuntz Franciszek
Orzechowski Kazimierz
Majewski Bernard
Lis Augustyn
Teshmer Piotr
Wiśniewski Leonard
Klinkosz Franciszek
Bazgier Władysław *
Flisykowski Alfons
Nowakowski Stefan
Budziak Florian
Sikorski Ignacy
Banaszkowski Jan
Schreiber Leon
Połom Ignacy *
Ellwardt Jan *

"TU LEŻĄ KOLEJARZE • I CELNICY Z SZYMANKOWA • BESTJALSKO ZAMORDOWANI • WRAZ Z RODZINAMI • PRZEZ NIEMCÓW • W PIERWSZYM DNIU WOJNY"

Pomnik uszkodzony, odpadła część liter.

Fot. Grzegorz Putkowski

JAN IZYDOR ZALEWSKI
HELENA SZCZECIŃSKA
ALOJZY ALFONS ŁUKOWSKI
MICHALAK
ARTUR OKROY
AURELI STRZEMPKOWSKI
WŁADYSŁAW KAMIŃSK[I]
EUGENIUS[Z] JARSZYŃSKI
GERARD ALBERT WILGORSKI
STANISŁAW [S]ZAREK
MI[EC]Z[Y]SŁAW 0[L]S[ZE]W[SKI]
PAWEŁ PLATH
PAWEŁ ALFONS SZCZECIŃSKI
N[N] M[Ę]ŻCZYZNA
ELŻBIETA Z TORLIŃSKICH LESNAU
MAKSYMILIAN GOŁĘBIEWSKI
ALFONS RUNOWSKI
IGNACY WASILEWSKI
MARIAN CHMIELECKI
PAWEŁ KRAIŃSKI

"W TYM MIEJSCU • NA TERENIE BYŁEJ STRZELNICY • HITLEROWSCY OPRAWCY DOKONALI • 5 PAŹDZIERNIKA • ZBRODNICZEJ EGZEKUCJI • ROZSTRZELANIA 38 BOHATERSKICH • OBROŃCÓW POCZTY POLSKIEJ • ŚMIERTELNE SZCZĄTKI BOHATERÓW • ZNAJDUJĄ SIĘ NA TERENIE • CMENTARZA BOJOWNIKÓW NA ZASPIE"

Fot. Grzegorz Putkowski

"W TYM MIEJSCU ODNALEZIONO • W DNIU 28.08.1991 R. • SZCZĄTKI 38 OBROŃCÓW • POCZTY POLSKIEJ W GDAŃSKU • KTÓRZY ZOSTALI ROZSTRZELANI • PRZEZ HITLEROWCÓW • W DNIU 5.10.1939 R."

"W HOŁDZIE BOHATEROM"

Fot. Grzegorz Putkowski

"PAMIĘCI BOHATERÓW • POLAKÓW KTÓRZY • W DNIU 1 WRZEŚNIA • 1939 WYWLEKANI ZE • SWYCH MIESZKAŃ • PRZEZ HITLEROWCÓW • W TYM BUDYNKU • ZWANYM WÓWCZAS • VIKTORIASCHULE • BYLI TORTUROWANI • I ZAMĘCZENI •• MIEJSKA RADA NARODOWA • GDAŃSK 1958"

Fot. Grzegorz Putkowski

"OBROŃCOM • WYBRZEŻA • 1939"

Fot. Grzegorz Putkowski

Na prawo od głównego wejścia do budynku znajduje się tablica z danymi poległych w czasie obrony Poczty Polskiej w Gdańsku, w podziale na osoby, które zginęły w walce (6 osób), zostały zamordowane w czasie opuszczania budynku (2 osoby), zmarły na skutek odniesionych ran (6 osób), zostały rozstrzelane 5.X.1939 r. (38 osób) oraz obrońców zamęczonych w obozach koncentracyjnych (2 osoby).

Fot. Grzegorz Putkowski

POLEGLI W OBRONIE POCZTY POLSKIEJ
W GDAŃSKU

ZGINĘLI W WALCE:
PPOR. REZ. KONRAD GUDERSKI
DOWÓDCA ZAŁOGI POCZTY
BRUNON MARSZAŁKOWSKI, EKSPEDIENT *
STANISŁAW REKOWSKI, POCZTYLION
BRONISŁAW SZULC, POCZTYLION
NIEZNANY
NIEZNANY

ZAMORDOWANI W TRAKCIE OPUSZCZANIA
BUDYNKU:
JAN MICHOŃ, DYREKTOR OPIT RP W GDAŃSKU
JÓZEF WĄSIK, NACZELNIK PUPT GDAŃSK

ZMARLI NA SKUTEK ODNIESIONYCH RAN:
ERWINA BARZYCHOWSKA 11 LETNIA UCZENNICA
BERNARD BINNEBESEL, ST. ASYSTENT
STEFAN CYWIŃSKI,ST. ASYSTENT
ALOJZY PRENZ, ST. ASYSTENT *
JÓZEF MITKOWSKI, ST. KONTROLER *
JAN PIPKA, DOZORCA DOMU

ROZSTRZELANI 5.X.1939 ROKU:
JAN BANASZKOWSKI, POCZTYLION
STEFAN BUCZKOWSKI, POCZTYLION *
WŁADYSŁAW BEZGIER, ST. ASYSTENT *
HELIODOR BECKER, ST. ASYSTENT
ALOJZY BELA, POCZTYLION
ANDRZEJ BINKOWSKI, POCZTYLION
FLORIAN BUDZIAK, POCZTYLION
MAKSYMILIAN CYGALSKI, ST. ASYSTENT
KAZIMIERZ GDANIEC, KIEROWCA
KONRAD GROTHA, POCZTYLION
JAN ELLEWARDT, EKSPEDIENT *
ALFONS FLISYKOWSKI, PODREFERENDARZ,
ZASTĘPCA DOWÓDCY ZAŁOGI
JAN KLIMEK, ST. EKSPEDIENT
FRANCISZEK KLINKOSZ, EKSPEDIENT
WŁADYSŁAW KOPROWIAK, ST. ASYSTENT
FRANCISZEK KRAUZE, POCZTYLION *
FRANCISZEK KUNTZ, ST. POCZTYLION
WŁADYSŁAW KUPKA, EKSPEDIENT -
WOJCIECH KURKOWSKI, ST. EKSPEDIENT
AUGUSTYN LIS, ST. POCZTYLION
FRANCISZEK MAGULSKI, ST. EKSPEDIENT
BERNARD MAJEWSKI, ST. POCZTYLION
FRANCISZEK MIONSKOWSKI, ST. POCZTYLION
JAN NOWAK, KIEROWNIK ODDZIAŁU
URZĘDU I KASY
STEFAN NOWAKOWSKI, EKSPEDIENT
KAZIMIERZ ORZECHOWSKI, ASYSTENT
BRUNON PIEŁOWSKI, KIEROWCA SAMOCHODÓW
SYLWESTER PŁOSZYŃSKI, POCZTYLION
IGNACY PŁOM, ST. ASYSTENT *
FRANCISZEK RĄBCA, EKSPEDIENT
ALEKSANDER RACKI, EKSPEDIENT
KAZIMIERZ ROGACZEWSKI, EKSPEDIENT
JÓZEF RZEPKA, ST. EKSPEDIENT
LEON SCHREIBER, MŁ. POCZTYLION
IGNACY SIKORSKI, KIEROWNIK REFERATU
DYREKCJI OKRĘGU POCZT I TELEGRAFÓW R.P.
JÓZEF STRZELECKI, ST. ASYSTENT
PIOTR TESHMER, KANCELISTA PKP
LEONARD WIŚNIEWSKI, EKSPEDIENT

ZAMĘCZENI W OBOZACH KONCENTRACYJNYCH:
LEON FUS, ST. TECHNIK *
ALFONS PAPKA, ST. ASYSTENT -

WIECZNA CHWAŁA BOHATERSKIM OBROŃCOM
POCZTY POLSKIEJ W GDAŃSKU
POLEGŁYM ZA OJCZYZNĘ

RADA OCHRONY POMNIKÓW
WALK I MĘCZEŃSTWA PRL
GDAŃSK 1.IX.1979 ROK

Fot. Grzegorz Putkowski

"SŁAWA • JEST • CIENIEM • MĘSTWA • SENEKA"

"RADA • MIASTA GDAŃSKA • UCHWAŁĄ • Z DNIA 21 MAJA 1998 R. • NADAŁA TYTUŁ • HONOROWEGO • OBYWATELA • MIASTA GDAŃSKA • OBROŃCOM • POCZTY POLSKIEJ • W GDAŃSKU"

"1939 • 1999"

Fot. Grzegorz Putkowski

"UCZESTNIK OBRONY • POCZTY POLSKIEJ • W GDAŃSKU • DNIA 1 WRZEŚNIA 1939 •• HONOROWY OBYWATEL • MIASTA GDAŃSKA".

Fot. Grzegorz Putkowski

MAŁGORZATA PIPKOWA z domu BLOK, * 21.07.1886, + 19.09.1963