Olsztyńska Strona Rowerowa

Kijów (Київ)

Ukraina, obwód Kijów.
Lokalizacja: 50.4500N, 30.5000E [pokaż mapę]

Kwatera wojenna

Zlokalizowana na Cmentarzu Bajkowym (Байкове кладовище) w kwaterze 47A. Została uporządkowana w 1935 r., po wieloletnich staraniach władz polskich. Było to jedyne miejsce pochówku żołnierzy WP, znajdujące się na terytorium ówczesnego ZSRR, które władze sowieckie pozwoliły uporządkować. W dniu 3 maja 1935 r. poświęcono i odsłonięto tu pomnik. Kwatera była dewastowana jeszcze przed drugą wojną światową, a w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w. została prawie całkowicie zajęta przez współczesne ukraińskie pochówki. W 1994 r. Kijowskie Narodowo-Kulturalne Stowarzyszenie Polaków „Zgoda” rozpoczęło prace porządkowe. Odnaleziono jeden oryginalny metalowy krzyż i płytę z wyrzeźbionym krzyżem Virtuti Militari. Po uzyskaniu zgody głównego architekta miasta Kijowa, pomnik odbudowano i odsłonięto w dn. 11 listopada 1998 r. Całość prac sfinansowała ROPWiM.

Na pomniku, obok przedwojennej płyty z krzyżem Virtuti Militari, umieszczono tablice z napisami:

”ТУТ СПОЧИВАЮТЬ • 114 ВОЇНIВ ВIЙСЬКА ПОЛЬСЬКОГО • ЗАГИБЛИХ В РAЙОНI КИЕВА • ВЕСНОЮ 1920 Р. В БОЯХ, • ЯКI ВЕЛИСЯ ЗА СПIВУЧАСТЮ • УКРАЇНСЬКИХ ФОРМУВАНЬ • ПРОТИ ЧЕРВОНОЇ АРМIЇ •• ВIЧНА IМ ПАМ’ЯТЬ”.

”TU SPOCZYWA • 114 ŻOŁNIERZY WOJSKA POLSKIEGO • POLEGŁYCH W REJONIE KIJOWA • WIOSNĄ 1920 R. W BOJACH • TOCZONYCH PRZY WSPÓŁUDZIALE • FORMACJI UKRAIŃSKICH • PRZECIW ARMII CZERWONEJ •• CZEŚĆ ICH PAMIĘCI”.

Wielu żołnierzy, pochowanych w kwaterze na Cmentarzu Bajkowym w Kijowie, służyło w 1 Dywizji Piechoty Legionów. Wśród pogrzebanych tu żołnierzy znajdują się także dwaj lotnicy z 16 Eskadry Wywiadowczej, którzy 06.06.1920 r. ostrzeliwali z powietrza piechotę bolszewicką atakującą Browary. Pilot, sierż. Józef Dąbrowski, został prawdopodobnie zabity lub śmiertelnie ranny. Obserwator, ppor. Stanisław Rudnicki, zdołał dolecieć na lotnisko „Post Wołyński”, ale nie udało mu się wylądować. Zginął w rozbitym samolocie. Sierż. Dąbrowski został pośmiertnie odznaczony Virtuti Militari, a ppor. Rudnicki Krzyżem Walecznych.

Źródła:

„Polska Zbrojna” nr 122 z 04.05.1935 r.
"Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa" (1933)
Ewa Ziółkowska, "Cześć pamięci poległych w walce o niepodległość Polski i Ukrainy" [w:] "Przeszłość i pamięć" Nr 4 (1998)

Dąbrowski Józef, sierż. pil., 16 Eskadra Wywiadowcza, pol. 06.06.1920 (pośm. odzn. VM)
Rudnicki Stanisław, ppor. obs., 16 Eskadra Wywiadowcza, pol. 06.06.1920 (pośm. odzn. KW)