Województwo podlaskie, powiat siemiatycki, gmina Siemiatycze.
Lokalizacja: 52.4273N, 22.8637E [pokaż mapę]
Zlokalizowana w katolickiej części cmentarza, na lewo od głównego wejścia, w pobliżu kaplicy. Na mogile stylizowana kapliczka z cegły, tynkowana, z czterospadowym daszkiem pokrytym czerwoną dachówką, zwieńczona żeliwnym, zdobionym krzyżem. Od frontu tablica z napisem:
"POLEGLI • ZA • OJCZYZNĘ • 6-7 II • 1863 • REQUIESCANT IN PACE".
W okresie międzywojennym na mogile stał krzyż drewniany z napisem: "POLEGLI NA POLU CHWAŁY 1863".
Obok mogiły powstańców 1863 r. znajdują się groby żołnierzy poległych w 1920 r. W Siemiatyczach, na Wesce, znajduje się cmentarz wojenny z 1915 r.
W początkach lutego 1863 r. doszło do dużej koncentracji oddziałów powstańczych. Pierwsza dotarła tu partia Władysława Cichorskiego "Zameczka". 6 lutego do Siemiatycz przybyła kolumna rosyjska (ok. 1500 żołnierzy) gen. Zachara Maniukina. Atak rosyjski został odparty. Siły polskie, wzmocnione oddziałami Romana Rogińskiego i Walentego Lewandowskiego, wzrosły do ok. 4500 ludzi. Dowództwo objął płk Lewandowski. 7 lutego Rosjanie (2500 żołnierzy i 6 armat), rozpoczęli atak. Zdobyli pałac broniony przez oddział Rogińskiego, a następnie, po silnym ogniu artyleryjskim, zmusili oddział "Zameczka" do ucieczki w bagna. Reszta powstańców, osaczona w centrum miasta, również się wycofała. Straty powstańców wyniosły ok. 200 zabitych i 300 rannych lub wziętych do niewoli.
Źródło: Tadeusz Swat "Gloria Victis. Mogiły poległych z okresu Powstania Styczniowego 1863-1864 roku na ziemiach polskich" (2004)
Poświęcona pamięci powstańców 1863 r. Znajduje się na prywatnej posesji, przy rondzie, na styku ulic Górnej i Słowiczyńskiej.
Pomnik znajduje się przy ul. Legionów Piłsudskiego.
"TYM • CO ŚNILI • O NIE- • POD- • LEG- • ŁEJ • W 1863 R. •• TYM • CO TEN • SEN • UCIE- • LEŚ- • NILI • W 1918 R. •• W 70 ROCZNICĘ NIEPODLEGŁOŚCI • - MIESZKAŃCY •• 11-11-1988 R. SIEMIATYCZE ".
Fot. Tomasz Kuran