Ławkiesy (Laucesa)

Zlokalizowane na cmentarzu katolickim w Ławkiesach. Pogrzebano tu kilkudziesięciu żołnierzy 1 DP Legionów (głównie z 1 pp leg.), w tym poległych w dniach 27 i 28 września 1919 r. w walkach o przedmoście Dyneburga. Większa kwatera składa się z dwóch dużych zbiorowych mogił ziemnych i 16 mniejszych. W jej centralnej części znajduje się kamienny nagrobek Mieczysława Monsiora¹⁾, kaprala 6 pp legionów. W okresie międzywojennym istniał tu także nagrobek żołnierza 1 pułku czołgów. W 1995 r. uporządkowano kwaterę i zbudowano pomnik. U podnóża wysokiego metalowego krzyża położono głaz z napisem:

”LEGIONISTOM POLSKIM • POLEGŁYM W LATACH 1919 – 1920 • RODACY ZNAD DŹWINY”

Obok kwatery położono dwie tablice z nazwiskami 55 żołnierzy 1 pp legionów i napisem:

”PAR LATVIJAS NEATKARīBU 1919. – 1920. G. KRITUŠIE POĻU • 1 LEGIONU PULKA KARAVīRU •• POLSCY ŻOŁNIERZE 1 PUŁKU LEGIONÓW POLEGLI W WALCE • O NIEPODLEGŁOŚĆ ŁOTWY W LATACH 1919 – 1920”.

Większość z nich poległa pod Dyneburgiem (Daugavpils) i Kałkunami (Kalkūne). Część zginęła w walkach z Litwinami, na zachód od Dyneburga i prawdopodobnie nie spoczywa na tutejszym cmentarzu.

Na skraju cmentarza znajdują się groby trzech nieznanych oficerów WP. Ustawiono za nimi duży betonowy krzyż z napisem:

"1919.-1920. GĀDA • PAR LATVIJAS NEATKARīBU KRITUŠO • POĻU KARAVīRU PIEMIŅAI •• PAMIĘCI ŻOŁNIERZOM POLSKIM • POLEGŁYM W 1919-1920 R. • ZA NIEPODLEGŁOŚĆ ŁOTWY".

W dniach 30.08. – 01.09.1919 r. Polacy próbowali zdobyć Grzywę (Grīva) – ufortyfikowane przedmoście Dyneburga. Doszło do walk pod Kałkunami (Kalkūne).

Po miesięcznym okresie walk pozycyjnych, w dniu 27.09.1919 r., 1 i 6 pułki piechoty legionów zaatakowały przedmoście. Kompanie I baonu 1 pp leg. zaległy pod silnym ogniem karabinów maszynowych. Po przybyciu czołgów ruszyły naprzód. Odwodowa 3 kompania wdarła się na most drewniany, gdzie została ostrzelana przez sowieckie samochody pancerne. Most udało się wysadzić, ale pluton ppor. Kazimierza Betleya²⁾ został prawie całkowicie zniszczony. Kompanie 5 i 6 II baonu, po walce ulicznej w Grzywie (Grīva), dotarły do rzeki Dźwiny. Nacierające na fort przedmościa kompanie 7 i 8 dostały się pod ogień karabinów maszynowych. Poległ dowódca 8 kompanii i 21 szeregowców, a ponad 32 zostało rannych. Natarcie załamało się. W dniu 28.09.1919 r., po przygotowaniu artyleryjskim i przy wsparciu dwóch plutonów czołgów, przedmoście zostało zdobyte, a most kolejowy wysadzony. Fort opanowano przy wsparciu dwóch kompanii 5 pp leg., które straciły 6 zabitych i 27 rannych. W dniach 27-28.09.1919 r. 1 pp leg. stracił 3 oficerów i 42 szeregowców zabitych, 6 oficerów i 128 szeregowców rannych, a bataliony I i II 6 pp leg. 75 zabitych i 226 rannych. Dwa polskie czołgi zostały rozbite przez sowiecką artylerię.

Źródła:

• Edward Skarbek, Zarys historii wojennej 6-go pułku piechoty legionów" (1929)
• Kazimierz Babiński, Zarys historii wojennej 5-go pułku piechoty legionów" (1929)
• Stefan Pomarański, Zarys historii wojennej 1-go pułku piechoty legionów (1931)
• Michał Piwoszczuk, Zarys historii wojennej 1-go pułku czołgów (1935)
• Ewa Ziółkowska "Żołnierzom polskim poległym za łotewską niepodległość" [w:] "Przeszłość i pamięć" Nr 1 (1999)

Fot. Magdalena i Stanisław Stefanowscy.

strona: 1 2

Fot. Mariusz Proskień

Oficerowie i żołnierze 1 pułku piechoty legionów polegli w okolicach Dyneburga, Kałkun i Ławkies.

Antkowiak Franciszek, leg., pl. 11.09.1919
Baran Józef, leg., pl. 27.09.1919
Bialuk Józef, leg., pl. 02.09.1919
Bojanowski Jan, leg., pl. 27.09.1919
Brzózka Franciszek, leg., pl. 27.09.1919
Cichowicz Antoni, leg., pl. 27.09.1919
Czyżewski Jan, leg., pl. 27.09.1919
Dzwoniarek Ludwik, leg., pl. 13.09.1919
Felker Stanisław, ppor., d-ca 8 komp., pl. 27.09.1919
Gołębiowski Jan, leg., pl. 27.09.1919
Gorzelański Leszek, st.leg., pl. 27.09.1919
Grzyszło Stefan, kpr.[leg.], pl. 22.09.1919
Idasiak Stanisław, leg., pl. 14.09.1919
Jakubiak Józef, leg., pl. 05.09.1919
Januszewski Stanisław, leg., pl. 27.09.1919
Jaśkiewicz Kazimierz, leg., pl. 27.09.1919
Kalbarczyk Józef, leg., pl. 11.09.1919
Kasprzak Józef, leg., pl. 27.09.1919
Kin Emil, st.leg., pl. 27.09.1919
Kolasiński Franciszek, leg., pl. 27.09.1919
Kopaniarz Piotr, leg., pl. 27.09.1919
Koper Franciszek, leg., pl. 27.09.1919
Kowalczyk Stanisław, leg. pl. 27.09.1919
Krupski Tomasz, leg., pl. 27.09.1919
Krzesłowski Mieczysław, kpr., pl. 27.09.1919
Lewandowski Wincenty, kpr., pl. 14.09.1919
Literowicz Edmund, leg. pl. 02.09.1919
Miodniewski Jan, leg., ??.08.-01.10.1919
Mioduszewski Antoni, leg., pl. 27.09.1919
Natorski Józef, leg., pl. 27.09.1919
Nowak Jan, leg., pl. 27.09.1919
Ojfer Józef, leg., pl. 27.09.1919
Ostrowski Julian, leg., pl. 27.09.1919
Polczak Antoni, leg., 28.08.-01.10.1919
Przepióra Stefan, leg., pl. 27.09.1919
Puchala Piotr, leg., pl. 27.09.1919
Reński Robert, st.sierż.[st.leg.], pl. 27.09.1919
Reszelewski Feliks, leg., pl. 27.09.1919
Siuda Wawrzyniec Walerian, leg., pl. 27.09.1919
Wańczyk Jan, ppor/kpt., pl. 27.09.1919

Oficerowie i żołnierze 1 pułku piechoty legionów, którzy prawdopodobnie nie spoczywają w Ławkiesach.

Betley Kazimierz, ppor., 3 komp., ranny 27.09.1919, zm. 01.10.1919 w Wilnie
Chojnowski Józef [Bolesław], leg.   † 09.10.1919, Kukuciszki
Dudkiewicz [Dutkiewicz] Antoni, leg., pl. 12.09.1919, Zielony.Dwór
Fronczyk Jan, leg., pl. 21.11.1919, Wilno
Kraiński Adam, kpr., pl. 19.09.1919, Dukszty
Langner Tadeusz, st.szer.[kpr.], zm.r. 20.09.1919 Czabiszki
Łuczak Adam, leg., 1.p.p.leg. zm.r. 22.09.1919, Ostrów.Maz.
Madrak Stanisław [Bronisław], leg., pl. 19.09.1919, Szyrwinty
Malinowski Bronisław, leg., pl. ??.08.1920, Wiłkomierz
Malinowski Stanisław, leg., pl. 19.09.1919, Wiesy
Molenda Józef, leg., pl. 24.09.1919, Wojtkuszki
Ogonowski Władysław, leg., pl. 24.09.1919, Wojtkuszki
Patynowski Leopold, leg., pl. 16.X.1919, Giełwany
Poleżała Stanisław, plut., zm.r. .??.10.1919, poc.szp.12.
Radoliński Jan, leg., zm.r. 23.09.1919, Wilno

Dane pochowanych (nazwisko i imię, stopień wojskowy, przydział służbowy, przyczyna i data zgonu) zostały uzupełnione w oparciu o książkę „Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920” (1934). W nawiasach kwadratowych podane są dane spisane z tablic znajdujących się na cmentarzu w Ławkiesach.

Oficerowie i żołnierze 6 pułku piechoty legionów polegli w okolicach Dyneburga w 1919 roku.

Adamiec Władysław, leg., pl. 08.09.1919
Balcerzak Józef, leg., pl. 31.08.1919
Balnat Jan, leg., pl. 09.09.1919
Beńka Albert, leg., pl. 08.09.1919
Berg Stanisław, leg., pl. 08.09.1919
Bielecki Wincenty, kpr., 31.08.1919
Bis Stanisław, leg., pl. 08.09.1919
Bomba Czesław, ppor., pl. 05.09.1919
Brzoza Ludwik, leg., pl. 08.09.1919
Bukowski Kazimierz, leg., pl. 08.09.1919
Ciok Mikołaj, leg., zm.r. 27.09.1919
Gąsiorek Piotr, leg., pl. 31.08.1919
Gorazdo Antoni, leg., pl. 08.09.1919
Grolbrych Wilhelm, leg., pl. 08.09.1919
Jankowski Jan, st.leg., pl. 31.08.1919
Kamiński Stanisław, leg., pl. 08.09.1919
Karpiński Aleksander, leg., pl. 08.09.1919
Kiełbas Feliks, ppor., pl. 28.09.1919
Kłos Edward, kpr., pl. 31.08.1919
Kocowski Antoni, st.leg., pl. 13.09.1919
Kurowski Antoni, st.leg., pl. 08.09.1919
Laczurek Stefan, leg., pl. 31.08.1919
Lewiński Stanisław, leg., pl. 31.08.1919
Łamida Adam leg. leg., pl. 06.09.1919
Matczak Stefan, leg., pl. 31.08.1919
Mikulski Józef, ppor., pl. 31.08.1919
Milewski Kazimierz, leg., pl. 27.09.1919
Mitura Józef, leg., pl. 27.09.1919
Monsior Mieczysław, kpr., 5 komp., pl. 13.09.[03.10.]1919
Motylewski Jakub, leg., pl. 27.09.1919
Noworolnik Andrzej, leg., pl. 27.09.1919
Okrojewicz Józef, plut., pl. 27.09.1919
Parada, Antoni, leg., pl. 27.09.1919
Pieczyrak Jan, leg., pl. 27.09.1919
Popiel Beniamin, plut., pl. 31.08.1919
Potempa Stefan, leg., pl. 27.09.1919
Sobieski Franciszek, leg., pl. 07.09.1919
Stasiukienas Józef, leg., pl. 31.08.1919
Stawieraj Józef, leg., pl. 27.09.1919
Szafraniec Mikołaj, plut., pl. 31.08.1919
Szewczyk Stanisław, kpr., pl. 27.09.1919
Urbański Konstanty, leg., pl. 09.09.1919
Walaszek Ludwik, leg., pl. 31.08.1919
Wiński Michał, leg., pl. 27.09.1919
Wojciechowski Franciszek, leg., pl. 27.09.1919
Zubelewicz Wincenty, plut., 31.08.1919
Żurawski Franciszek, leg., pl. 27.09.1919
Zacharewicz Jerko, leg., pl. 27.09.1919

Dane poległych pochodzą z pracy: Historia 6 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego, tom I Tradycja (1939).

Brzeszczyk Franciszek, kpr., 1 p.czołgów, pl. 28.09.1919