Cieksyn

Zlokalizowana w głębi cmentarza parafialnego w Cieksynie. Kryje prochy 85 żołnierzy poległych w dniach 14-15 sierpnia 1920 r. Obramowana wysokim krawężnikiem. W punkcie centralnym mogiły umieszczono pomnik z czarnego granitu z wyrytym napisem:

"85 • BOHATEROM • POLEGŁYM ZA OJCZYZNĘ • D. 15 SIERPNIA 1920 R. • CZEŚĆ".

Część pochowanych tu żołnierzy poległo pod Borkowem.

Fot. Krzysztof Menel

Gotycko-renesansowy kościół parafialny uszkodzony w czasie I wojny światowej. W sierpniu 1920 r. na wieży kościoła znajdował się dogodny punkt obserwacyjny.

Dn. 14.08.1920 r. wzgórze na wschodnim brzegu Wkry i pozycje przy wsi Cieksyn obsadził I batalion 1 syberyjskiego pułku piechoty. O godzinie jedenastej oddziały sowieckie rozpoczęły natarcie zdobywając Cieksyn wraz z kościołem. Batalion dwukrotnie kontratakował, odzyskiwał pozycje i był dwukrotnie z nich wypierany. Trzeci kontratak, mający na celu odzyskanie kościoła i punktu obserwacyjnego, załamał się po śmierci dowódcy batalionu i stracie wszystkich dowódców kompanii. Major Jan Czaplo poległ z karabinem w ręku prowadząc ochotników do ataku. I batalion i reszta 1 syb. pp wycofały się na zachodni brzeg Wkry. Dnia 15.08.1920 r. w rejonie Cieksyna i Żołędowa walczył 201 ochotniczy pułk piechoty.

Poległych żołnierzy polskich pogrzebano na terenie przykościelnym. Ich ciała przeniesiono później do mogiły zbiorowej na miejscowym cmentarzu.

W zewnętrznych ścianach kościoła tkwi wiele pocisków artyleryjskich wmurowanych na pamiątkę toczonych tu walk.

W lesie, w pobliżu mostu kolejowego, znajduje się zbiorowa mogiła żołnierzy poległych podczas I wojny światowej.

Źródła:

• Franciszek Dindorf-Ankowicz "Zarys historii wojennej 82-go syberyjskiego pułku piechoty" (1929)
• Janusz Odziemkowski "Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919-1920" (2004)

Fot. Krzysztof Menel

Bednarowski Arnold, por., 1 syb. pp, pol. 14.08.1920 (odznaczony VM)
Czaplo Jan, mjr, dowódca I/1 syb. pp, pol. 14.08.1920 (odznaczony VM)