Nasielsk

Zlokalizowane na cmentarzu parafialnym w Nasielsku. Z prawej strony alei głównej, przy murze cmentarnym, znajduje się mogiła zbiorowa 60 żołnierzy polskich poległych w walkach o Nasielsk w sierpniu 1920 r. Na mogile nowy pomnik oraz tablice i elementy pomnika wystawionego przed II wojną światową.

"TU SPOCZYWAJĄ • ŻOŁNIERZE WOJSKA POLSKIEGO • Z GRUPY OPERACYJNEJ • GEN. ALEKSANDRA OSIŃSKIEGO • 5 ARMII DOWODZONEJ • PRZEZ GEN. WŁADYSŁAWA SIKORSKIEGO • POLEGLI • PODCZAS BITWY WARSZAWSKIEJ • W WALKACH Z BOLSZEWIKAMI O NASIELSK • W SIERPNIU 1920 R. CZEŚĆ ICH PAMIĘCI".

W pobliżu mogiły zbiorowej znajdują się dwa pojedyncze groby: nieznanego żołnierza i Tadeusza Wajchta, ochotnika 233 pp.

Dnia 16 sierpnia 1920 r. oddziały polskie, nacierające z nad Wkry i z obszaru twierdzy Modlin, wyzwoliły Nasielsk. 22 pp posuwał się bez większych przeszkód od strony Borkowa, a 68 pp toczył ciężkie walki. Wieczorem oba pułki wkroczyły do Nasielska, witane owacyjnie przez ludność. W dniach 15 i 16 sierpnia 1920 r., w walkach o wsie Miękoszyn, Zaborze, Dębinki, Morgowo i Morgi pod Nasielskiem, 68 pułk piechoty stracił ponad 100 zabitych i rannych.

Przy drodze wyjazdowej z Nasielska w kierunku na Płońsk znajduje się cmentarz żołnierzy napoleońskich i żołnierzy niemieckich poległych podczas I wojny światowej.

Źródła:

• Kazimierz Plasota "Zarys historii wojennej 68-go pułku piechoty" (1929)
• Andrzej Kowalski "Miejsca pamięci związane z Bitwą Warszawską 1920 r." [w:] "Niepodległość i Pamięć" nr 2/3 (r. II) (1995)

Fot. Krzysztof Menel

Baliwender Józef, st.szer., 2 syb. pp, pl. 16.08.1920
Bałaga Mieczysław, chor., 205 pp, pl. 1920
Dobrzak Władysław, szer., 15 pp, pl. 18.08.1920
Herda Jan, kpr., 109 pp, pl. 17.08.1920
Idaszak Stefan, szer., 67 pp, pl. 17.08.1920
Kubiak Józef, szer., pl. 26.08.1920
Kulik Szczepan, szer., 202 pp, pl. 18.08.1920
Maruszewski Piotr, strz., 144 pp, pl. 26.08.1920
Morawiak Alfred, st.szer., 22 pp, pl. 17.08.1920
Morgun Jan, szer., 22 pp, pl. 17.08.1920
Morokinka Jan, szer., 202 pp, pl. 18.08.1920
Polakowski Franciszek, szer., 2 syb. pp, pl. 16.08.1920
Ratajczak Franciszek, szer., 68 pp, pl. 16.08.1920
Stodolny Franciszek, szer., 69 pp, pl. 16.08.1920
Swoda Stanisław, szer., 2 syb. pp, pl. 26.08.1920
Szydłowski Roman, szer., 2 syb. pp, pl. 16.08.1920
Śledziewski Antoni, szer., 33 pp, pl. 17.08.1920
Wajcht Tadeusz, ochotnik, 233 pp, pl. 17.08.1920
Waldman Mejer, szer., lidzki p.strz., pl. 21.08.1920
Wencel Kazimierz, szer., 2 syb. pp, pl. 18.08.1920
Wieczorek Antoni, plut., 2 syb. pp, pl. 16.08.1920
Wiśniewski Bolesław, strz., 46 p.strz., † 25.08.1920
Wróblewski Kazimierz, st.szer., 68 pp, pl. 17.08.1920

Dane pochowanych, spisane z pomnika, zostały uzupełnione (imię, stopień wojskowy, przydział służbowy, przyczyna i data zgonu) w oparciu o książkę "Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920" (1934).