Radzymin

Cmentarz Poległych założony w 1920 r. dwa kilometry od centrum Radzymina. Za bramą wejściową, po obu stronach alei głównej, znajdują się dwie duże mogiły zbiorowe nieznanych żołnierzy Wojska Polskiego poległych w sierpniu 1920 r. Dalej, w głębi cmentarza, urządzono dwie bratnie mogiły żołnierzy 28, 29 i 30 pułków strzelców kaniowskich. Po prawej stronie alei głównej zbudowano w 1927 r. kaplicę cmentarną. W fasadę frontową budynku wmurowano popiersie Jana Pawła II i tablicę upamiętniającą wizytę Ojca Świętego na Cmentarzu Poległych w dniu 13.06.1999 r.

Na prawej zewnętrznej ścianie kaplicy znajduje się m.in. tablica z napisem:

"PAMIĘCI • POLEGŁYCH CZŁONKÓW ZAŁÓG • TRZECH BOMBOWCÓW „ŁOŚ” • ZESTRZELONYCH W WALCE POWIETRZNEJ • 7.09.1939 • POD RADZYMINEM • (8 nazwisk) •• WARSZAWSKI • KLUB SENIORÓW LOTNICTWA • WYTWÓRNIA SPRZĘTU KOMUNIKACYJNEGO • PZL – WARSZAWA – OKĘCIE • 7.09.1989".

Poległych lotników pogrzebano w prawym rogu bratniej mogiły z 1920 r., która przylega do kaplicy.

Tuż obok, w październiku 1939 r., urządzono mogiłę zbiorową żołnierzy WP poległych w okolicach Radzymina. Pogrzebano w niej 127 żołnierzy, głównie z 78 i 80 pp z 20 DP, a także z Mazowieckiej Brygady Kawalerii. W dniach 10 i 11 września 1939 r. 20 DP broniła przepraw przez Narew w rejonie wsi Rynia.

Mogiła jest otoczona niskim betonowym murkiem. Na środku jednego z jej boków ustawiono betonowy krzyż i tablicę z napisem:

"Ś. P. • BRATNIA MOGIŁA • 127 ŻOŁNIERZY WP • POLEGŁYCH W OBRONIE OJCZYZNY • W OKOLICACH RADZYMINA • WE WRZEŚNIU 1939 R.".

W mogile zbiorowej pochowano także szczątki żołnierza WP, ekshumowanego ze wsi Arciechów po II wojnie światowej.

Źródło: Edward Kowalski, „Cmentarz Poległych w Radzyminie” (2005)

Fot. Krzysztof Menel

Fot. Krzysztof Menel

Babańczyk Stanisław, kpr. strzelec, 216 eskadra bombowa, pol. 07.09.1939
Cierpiłowski Wacław, pchor. pil., 216 eskadra bombowa, pol. 07.09.1939
Gajewski Cezary, por. obs., 216 eskadra bombowa, pol. 07.09.1939
Kołdej Władysław, ppor. obs., 216 eskadra bombowa, pol. 07.09.1939
Korek Florian, kpr. strzelec, 216 eskadra bombowa, pol. 07.09.1939
Młodecki Jerzy, kpr. strzelec, 216 eskadra bombowa, pol. 07.09.1939
Pysiewicz Karol, kpr. strzelec, 216 eskadra bombowa, pol. 07.09.1939
Smoliński Jan, żołnierz WP, pol. 06.09.1939
Wielgoszewski Kazimierz, kpr. strzelec, 216 eskadra bombowa, pol. 07.09.1939