Olsztyńska Strona Rowerowa

Oświęcim

Województwo małopolskie, powiat oświęcimski, gmina Oświęcim.
Lokalizacja: 50.0221N, 19.1315E [pokaż mapę]

Kaplica-mauzoleum rodziny Hallerów

Znajduje się przy ul. Zwycięstwa we wschodniej części Dworów, obecnie dzielnicy Oświęcimia. Wzniesiona pod koniec XVIII wieku. Przy drzwiach wejściowych w kamiennej posadzce umieszczono płytę przykrywająca wejście do krypty, gdzie znajdują się trumny z prochami rodziny Hallerów. Na ścianie kaplicy wmurowano tablicę z napisem:

"Ukochanemu † bohaterowi • Majorowi • Cezaremu Hallerowi • z Hallemburg • obrońcy Śląska Cieszyńskiego • składają hołd • wygnani przez Czechów Ślązacy. •• Cześć Twojej Pamięci ! •• Oświęcim - Baraki 26/6.1920."

Kapitan Cezary Haller de Hallenburg, komendant powiatowy na powiat oświęcimski, poległ w bitwie pod Kończycami Małymi w dniu 26 stycznia 1919 r. Został pośmiertnie mianowany majorem Wojska Polskiego i odznaczony Orderem Virtuti Militari 5 kl.

Odpis listu ks. Alojzego Gałuszki, proboszcza w Kończycach Małych, do żony Cezarego Hallera, Magdaleny z Łęskich Hallerowej:

"(…) Ś.p. Kapitan patrzył niebezpieczeństwu z zimną krwią w oczy. Dawszy ostatnie rozkazy żołnierzom przy kulomiotach, zaczął się ze swojemu żołnierzami cofać. Ale zaraz po kilku krokach został trafiony kulą pono w biodro. Nie padł, zachwiał się tylko i szedł powolnym krokiem dalej. Poszedł jeszcze jakie 500 kroków drogą pod górę w stronę Pruchnej, coraz wolniej bo rana mu widocznie przeszkadzała. ~~Tu na wierzchołku dopędzili go legionani czescy i któryś pchnął go bagnetem w samo serce około godz. 9 rano. Tak przynajmniej wskazywała rana.~~ Później ~~wypierali się tego i mnie włóczyli nawet przed sąd polowy miedzy innemi i za to, że mówiłem publicznie, że rannego nie należało dobijać,~~ stwierdzono, ~~że jakaś komisja miała stwierdzić,~~ że śp. Kapitan padł od kuli …

Część zdań w odpisie listu przekreśliła siostra Cezarego Hallera, Anna Haller, która dopisała zdanie: ”Tak rzeczywiście było i widziałam w płaszczu przebicie kulą”.

Źródło: Mjr Cezary Haller [w:] Archiwum Narodowe w Krakowie, dostęp 25.06.2014.