Olsztyńska Strona Rowerowa

Korzeń Królewski

Województwo mazowieckie, powiat płocki, gmina Łąck.
Lokalizacja: 52.4286N, 19.6247E [pokaż mapę]

Cmentarz wojenny

Położony ok. 150 metrów na wschód od cmentarzy parafialnych w Korzeniu Królewskim. Znajduje się w lesie przy drodze gruntowej prowadzącej do Zofiówki i Gąbina. Był otoczony wałem ziemnym o średnicy ok. 20 m. Obecnie prawie niewidoczny w terenie. Oznaczony tabliczką przybitą do drzewa

Z danych niemieckich z lat trzydziestych XX w. wynika, iż spoczywało tu 29 żołnierzy niemieckich i 29 żołnierzy rosyjskich.

2024-05-17

Fot. Krzysztof Menel

Stary cmentarz parafii pw. Św. Walentego

Położony ok. 700 m na wschód od skrzyżowania dróg w miejscowości Korzeń Królewski. Znajduje się po północnej stronie asfaltowej drogi, naprzeciwko nowego cmentarza. Został założony w 1927 roku.

Najstarszy istniejący nagrobek stoi na mogile Piotra Kuźby. Umieszczono tam napis:

„Ś.P. • PIOTR • KUDŹBA • ŻYŁ LAT 30 • POLEGŁ NA FRONCIE ROSYJSKIM • JAKO OCHOTNIK ARMII AMERYKAŃSKIEJ • 20 WRZEŚNIA 1918 R. •• POKÓJ JEGO DUSZY •• ZWŁOKI SPROWADZONO Z FRANCJI • 1930 R.”

Piotr Kuźba¹⁾ urodził się 28.08.1888 w m. Lubików. Zaciągnął się do armii amerykańskiej, gdy mieszkał w Chicago. Służył w stopniu szeregowego (nr identyfikacyjny 2824075) w kompanii B 339 Pułku Piechoty. Poległ 20.09.1918 w okolicy wsi Jakowlewskaja w obwodzie archangielskim.

Na początku września 1918 r. wylądował w Archangielsku 5-cio tysięczny kontyngent wojsk amerykańskich. Jego trzonem był 339. Pułk Piechoty – 339th Infantry Regiment - składający się w większości z mieszkańców stanu Michigan. Żołnierze amerykańscy – nazywani później Polar Bears²⁾ – podlegali dowództwu brytyjskiemu i walczyli w obronie linii kolejowej na południe od Archangielska, tocząc regularne boje z wojskami bolszewickimi. Jedną z większych walk, był bój pod miejscowością Bolszyje Ozierki, gdzie obok oddziałów brytyjskich i białogwardyjskich walczyły także pododdziały 339 Pułku Piechoty i oddział polski (Murmańczycy). W czerwcu 1919 r. Amerykanie wycofali swoje oddziały z północnej Rosji, pozostawiając na miejscu groby poległych żołnierzy.

Już od 1920 r. weterani Polar Bears Expedition zaczęli domagać się repatriacji ciał swoich towarzyszy broni. Jednakże na przeszkodzie stanęła konieczność dokonania ustaleń międzynarodowych. Były także duże trudności z odnalezieniem prowizorycznych grobów, rozsianych na ogromnym obszarze. Ekspedycja poszukiwawcza, wysłana na jesieni 1929 r., odnalazła szczątki 89 żołnierzy. Odnaleziono także grób szer. Piotra Kudźby. Trumny ze szczątkami żołnierzy zostały przetransportowane do portu Hawr we Francji, gdzie dotarły 27.10.1929 r. Część trumien wysłano stąd do U.S.A., a szczątki dwóch żołnierzy wysłano do Polski i przekazano rodzinom.

Trumnę ze szczątkami Piotra Kuźby odebrał 19.10.1930 r. jego ojciec Walenty Kuźba³⁾, zamieszkały w Korzeniu Szlacheckim.

Źródło: Danuta Piątkowska, Wiesława Piątkowska-Stepaniak, „Polski akcent w American Expeditionary Forces. Historie prawdziwe, fascynujące i prawie zapomniane” (Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2022), str. 211-216.