Ferme de Navarin
Francja, region Grand Est, departament Marne.
Lokalizacja: 49.2185N, 4.5420E [pokaż mapę]
Pomnik - ossuarium
Znajduje się przy drodze D 977, pomiędzy miejscowościami Souain-Perthes-lès-Hurlus i Sommepy-Tahure. Zbudowany na miejscu, gdzie znajdowała się ferma-oberża, nosząca nazwę „La Ferme de Navarin” (zwana dawniej ferme de Rougemont), która została zniszczona podczas walk w 1915 r.
Po zakończeniu I wojny światowej powstała organizacja pod nazwą Association du Souvenir aux Morts des Armées de Champagne (ASNAC), mająca na celu upamiętnienie żołnierzy poległych na froncie w Szampanii. Na jej czele stanęli generałowie Henri Gouraud i Alexis Hély d'Oissel. Przeprowadzono zbiórkę pieniężną i w 1923 r. rozpoczęto budowę pomnika. W uroczystości odsłonięcia pomnika, dnia 28 września 1924 r., wzięli m.in. udział marszałek Francji Joseph_Joffre i generał H. Gouraud.
Pomnik – ossuarium ma formę betonowej piramidy zwieńczonej rzeźbą, przedstawiającą dwóch żołnierzy francuskich i żołnierza amerykańskiego. Wewnątrz piramidy urządzono kaplicę, w której umieszczono ponad tysiąc tabliczek ufundowanych przez rodziny poległych. Poniżej znajduje się krypta, w której pochowano szczątki ponad 10.000 nieznanych żołnierzy poległych na froncie w Szampanii. W 1946 r. spoczął tu były dowódca IV Armii gen. H. Gouraud, a w 1969 r. jego szef sztabu gen. André Prételat1).
Piramida jest częściowo obłożona płytami z czerwonego piaskowca, na których od frontu umieszczono napis:
„1914 ● AUX MORTS ● DES ARMEES DE CHAMPAGNE ● 1918”
Powyżej, na cokole pomnika, zostały wyryte numery i nazwy oddziałów walczących w Szampanii. Upamiętniono 93 dywizje piechoty i 8 dywizji kawalerii armii francuskiej, Rezerwę Generalną Artylerii (réserve générale d'artillerie), dywizję lotniczą, cztery dywizje amerykańskie, dwie brygady rosyjskie, brygadę czechosłowacką i pułk polski (1er Regt. Polonais).
1er Régiment de Chasseurs Polonais (R.C.P.) – 1 Pułk Strzelców Polskich został formalnie utworzony 10.01.1918 r. Jego dowództwo objął ppłk Jules Marie Paul Jasienski, oficer armii francuskiej. W lutym 1918 r. pułk został przydzielony do francuskiej IV Armii, a na początku czerwca, podporządkowany 163 Dywizji Piechoty, objął stanowiska w rejonie miejscowości Suippes. W starciach i wypadach na linii frontu stracił pierwszych zabitych i rannych żołnierzy. 18 czerwca 1918 r., podczas uroczystości, w której uczestniczyli Roman Dmowski i gen. Louis_Archinard, gen. Henri Gouraud2) wręczył pułkowi jego pierwszy sztandar. W połowie lipca 1 psp przeszedł pod rozkazy dowódcy 170 Dywizji Piechoty i został skierowany w rejon Saint Hilaire-le-Grand i Aubérive, gdzie uczestniczył w odpieraniu ataków niemieckich. 25 lipca 1918 r., 5 kompania II batalionu, dowodzona przez kpt. J. Krzywkowskiego-Wolińskiego, zaatakowała niemieckie pozycje w lasku „Bois de Raquette” biorąc do niewoli 118 jeńców. Poniosła duże straty, odpierając kilka kontrataków niemieckich. Dzień 25 lipca stał się później świętem pułkowym 43 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych3). Bój ten został także upamiętniony napisem na jednej z tablic znajdujących się na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie - "ST. HILAIRE LE GD ● KOŁO REIMS ● 25 VII 1918".
Dnia 1 września 1936 r., podczas wizyty we Francji, pomnik-ossuarium odwiedził Generalny Inspektor Sił Zbrojnych gen. Edward Śmigły-Rydz. Towarzyszył mu gen. Maurice Gamelin, szef francuskiego Sztabu Generalnego.
2011-11-12
Zdjęcia archiwalne
Sierpień 1925 – Manewry kawalerii na Wołyniu. Od lewej: gen. Władysław Sikorski, minister spraw wojskowych, gen. Henri Gouraud, gubernator Paryża, gen. Charles Dupont, szef francuskiej misji wojskowej.
Wizyta generała E. Śmigłego-Rydza, 1 września 1936 r.
Zobacz także
Na skróty
Ostatnie zmiany
- Kamionki [Spis poległych]
- I Wojna Światowa (1914-18r.) [Województwo warmińsko-mazurskie]
- Dijon utworzono
- Mazurowo (Żydy) [Spis poległych]
- Pisanica [Spis poległych]
- Romoty [Spis poległych]
- Ryczywół PGR [Spis poległych]
- Romanowo [Spis poległych]
- Borzymy [Mogiła nieznanego żołnierza armii niemieckiej]
- Długie [Spis poległych]
- Boguchwały [Zdjęcia archiwalne]
- Giżycko (Lec) [Spis poległych]
- Kłajpeda [Spis poległych]
- Kibarty (Kybartai) [Kybartai (Kibarty)]