Ferme de Navarin

Francja, region Grand Est, departament Marne.
Lokalizacja: 49.2185N, 4.5420E [pokaż mapę]

Pomnik - ossuarium

Znajduje się przy drodze D 977, pomiędzy miejscowościami Souain-Perthes-lès-Hurlus i Sommepy-Tahure. Zbudowany na miejscu, gdzie znajdowała się ferma-oberża, nosząca nazwę „La Ferme de Navarin” (zwana dawniej ferme de Rougemont), która została zniszczona podczas walk w 1915 r.

Po zakończeniu I wojny światowej powstała organizacja pod nazwą Association du Souvenir aux Morts des Armées de Champagne (ASNAC), mająca na celu upamiętnienie żołnierzy poległych na froncie w Szampanii. Na jej czele stanęli generałowie Henri Gouraud i Alexis Hély d'Oissel. Przeprowadzono zbiórkę pieniężną i w 1923 r. rozpoczęto budowę pomnika. W uroczystości odsłonięcia pomnika, dnia 28 września 1924 r., wzięli m.in. udział marszałek Francji Joseph_Joffre i generał H. Gouraud.

Pomnik – ossuarium ma formę betonowej piramidy zwieńczonej rzeźbą, przedstawiającą dwóch żołnierzy francuskich i żołnierza amerykańskiego. Wewnątrz piramidy urządzono kaplicę, w której umieszczono ponad tysiąc tabliczek ufundowanych przez rodziny poległych. Poniżej znajduje się krypta, w której pochowano szczątki ponad 10.000 nieznanych żołnierzy poległych na froncie w Szampanii. W 1946 r. spoczął tu były dowódca IV Armii gen. H. Gouraud, a w 1969 r. jego szef sztabu gen. André Prételat1).

Piramida jest częściowo obłożona płytami z czerwonego piaskowca, na których od frontu umieszczono napis:

„1914 ● AUX MORTS ● DES ARMEES DE CHAMPAGNE ● 1918”

Powyżej, na cokole pomnika, zostały wyryte numery i nazwy oddziałów walczących w Szampanii. Upamiętniono 93 dywizje piechoty i 8 dywizji kawalerii armii francuskiej, Rezerwę Generalną Artylerii (réserve générale d'artillerie), dywizję lotniczą, cztery dywizje amerykańskie, dwie brygady rosyjskie, brygadę czechosłowacką i pułk polski (1er Regt. Polonais).

1er Régiment de Chasseurs Polonais (R.C.P.) – 1 Pułk Strzelców Polskich został formalnie utworzony 10.01.1918 r. Jego dowództwo objął ppłk Jules Marie Paul Jasienski, oficer armii francuskiej. W lutym 1918 r. pułk został przydzielony do francuskiej IV Armii, a na początku czerwca, podporządkowany 163 Dywizji Piechoty, objął stanowiska w rejonie miejscowości Suippes. W starciach i wypadach na linii frontu stracił pierwszych zabitych i rannych żołnierzy. 18 czerwca 1918 r., podczas uroczystości, w której uczestniczyli Roman Dmowski i gen. Louis_Archinard, gen. Henri Gouraud2) wręczył pułkowi jego pierwszy sztandar. W połowie lipca 1 psp przeszedł pod rozkazy dowódcy 170 Dywizji Piechoty i został skierowany w rejon Saint Hilaire-le-Grand i Aubérive, gdzie uczestniczył w odpieraniu ataków niemieckich. 25 lipca 1918 r., 5 kompania II batalionu, dowodzona przez kpt. J. Krzywkowskiego-Wolińskiego, zaatakowała niemieckie pozycje w lasku „Bois de Raquette” biorąc do niewoli 118 jeńców. Poniosła duże straty, odpierając kilka kontrataków niemieckich. Dzień 25 lipca stał się później świętem pułkowym 43 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych3). Bój ten został także upamiętniony napisem na jednej z tablic znajdujących się na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie - "ST. HILAIRE LE GD ● KOŁO REIMS ● 25 VII 1918".

Dnia 1 września 1936 r., podczas wizyty we Francji, pomnik-ossuarium odwiedził Generalny Inspektor Sił Zbrojnych gen. Edward Śmigły-Rydz. Towarzyszył mu gen. Maurice Gamelin, szef francuskiego Sztabu Generalnego.

2011-11-12

Fot. Jean-François Kusina

Zdjęcia archiwalne

Sierpień 1925 – Manewry kawalerii na Wołyniu. Od lewej: gen. Władysław Sikorski, minister spraw wojskowych, gen. Henri Gouraud, gubernator Paryża, gen. Charles Dupont, szef francuskiej misji wojskowej.

Wizyta generała E. Śmigłego-Rydza, 1 września 1936 r.

1) André Prételat (1874-1969) – w 1918 r. szef sztabu IV Armii pod rozkazami gen. Gouraud. W 1940 r. generał armii (général d'armée), dowódca 2 Grupy Armii. Zmarł 06.12.1969 r. i zgodnie z ostatnią wolą został pochowany w krypcie obok gen. Gouraud.
2) Henri Joseph Eugène Gouraud (1867-1946). Absolwent szkoły wojskowej w Saint-Cyr, do 1914 r. służył w koloniach francuskich w Afryce. Po wybuchu I wojny światowej na froncie we Francji. Awansowany do stopnia generała dywizji, objął dowództwo 10 DP Kolonialnej. W 1915 r. dowodził Korpusem Kolonialnym, a następnie Francuskim Korpusem Ekspedycyjnym podczas bitwy o Galipoli, gdzie z powodu rany amputowano mu prawą rękę. Pod koniec 1915 r. dowódca IV Armii w Szampanii. W 1916 r. wysłany do Maroka, następnie od czerwca 1917 r. aż do końca wojny ponownie dowodził IV Armią. W 1918 r. odznaczony Krzyżem Wielkim Legii Honorowej. W latach 1919-1923 przebywał w Syrii i Libanie na stanowisku Wysokiego Komisarza i dowódcy Armii Lewantu. Od 1923 do 1937 gubernator wojskowy Paryża. Odbył wiele oficjalnych podróży, m.in. był w Polsce w 1925 r. podczas wielkich manewrów na Wołyniu. Zmarł w Paryżu 16 września 1946 r. Zgodnie z ostatnią wolą, gen. Gouraud spoczął wśród swoich żołnierzy, w krypcie Pomnika – ossuarium Ferme de Navarin. Pogrzeb odbył się 26.09.1946 r. i miał charakter uroczystości państwowych. W 1921 r. gen. Henri Gouraud został odznaczony Orderem Virtuti Militari 5 kl.
3) Dnia 17 września 1919 r. pułk przemianowano na 43 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych, a w 1929 r. otrzymał ostateczną nazwę 43 Pułk Piechoty Legionu Bajończyków.

Zobacz także

Na skróty

Ostatnie zmiany


miejsca/1914/francja/grand_est/ferme_navarin.txt · ostatnio zmienione: 2018/02/03 19:09 przez Krzysztof Menel
 
 
©2005-2010 by Pijoter · powered by DokuWiki · hosting by Yupo.pl