Sokółka
Województwo podlaskie, powiat sokólski, gmina Sokółka.
Lokalizacja: 53.4062N, 23.5030E [pokaż mapę]
Kwatera wojenna
Znajduje się na cmentarzu rzymsko-katolickim w Sokółce. Pogrzebano tu 43 żołnierzy Wojska Polskiego poległych w lipcu i we wrześniu 1920 r. oraz 4 poległych we wrześniu 1939 r. Na mogiłach, obramionych krawężnikami, ustawiono betonowe krzyże.
W dniach 25-26 lipca 1920 r. pod Sokółką i Kuźnicą walczył III batalion słuckiego pułku strzelców. 26.07.1920 r. przeważające siły nieprzyjaciela zmusiły batalion do odwrotu. W walkach pod Sokółką poległo 2 oficerów i przeszło 30 szeregowych, a jeden z wycofujących się pododdziałów został przyparty do bagien. W nierównym boju, walcząc do końca, poległ ppor. Henryk Ejzert wraz z 20 szeregowcami.
Dnia 20 września 1920 r., w kierunku Kuźnicy uderzyła grupa ppłk Boruty-Spiechowicza (4 pspodh, II/3 pspodh) z Dywizji Górskiej. Natarcie wspierała 8 bateria 11 pap oraz pociągi pancerne „Poznańczyk” i „Paderewski”. Doszło także do dwudniowych walk pod Zaśpiczami i Bielwinami, które kilkakrotnie przechodziły z rąk do rąk. W bojach tych 4 pspodh stracił 23 zabitych, 126 rannych i 67 zaginionych. Polegli m.in. odznaczeni pośmiertnie Virtuti Militari: dowódca I batalionu kpt. Stanisław Świątecki, d-ca 3 kompanii ppor. Józef Karaś, adiutant pułku ppor. Kazimierz Lehr i kapral-sanitariuszka Wanda Hermanówna.
Źródła:
- Stanisław Szabłowski, Franciszek Suchomel "Zarys historii wojennej 78-go słuckiego pułku piechoty" (1929)
- Władysław Legutko "Zarys historii wojennej 4-go pułku strzelców podhalańskich" (1929)
2009-09-30
Fot. Mariusz Proskień
Spis poległych
Bury Józef [Kazimierz], strz., 3 p.strz.podh., † 21.09.1920 Janczak Daniel, 3 p.strz.podh., † 20.09.1920 Jaroszewski [Japoszewski] Szczepan, szer., 20 pp, † 21.09.1920 Dereta H., 2 p.strz.podh., † 21.09.1920 Dulban [Dulbad] Jan, strz., 3 p.strz.podh., † 21.09.1920 Ejzert [Ejzner] Henryk, ppor., słucki p.strz., † 26.07.1920 Hedrzyn Andrzej, 4 p.strz.podh., † 21.09.1920 Janczyk Jan, 3 p.strz.podh., † 21.09.1920 Karaś [Karaj] Józef, ppor., 4 p.strz.podh., † 22.09.1920 (odzn. VM) Kocuj Wojciech, strz., 2 p.strz.podh., † 21.09.1920 Lehr Kazimierz, ppor., 4 p.strz.podh., † 20.09.1920 (odzn. VM) Leśniak Wojciech, 2 p.strz.podh., † 21.09.1920 Maciak Piotr, 2 p.strz.podh., † 21.09.1920 Malenda Józef, 2 p.strz.podh., † 21.09.1920 Marek Michał, szer., 24 pp, † 24.07.1920 Masłowski Tadeusz, plut., 3 p.strz.podh., † 20.09.1920 Olszewski [Olszewsik] Józef, strz., 3 p.strz.podh., † 20.09.1920 Pilczar Jan, strz., 3 p.strz.podh., † 23.09.1920 Pola Jakub, szer., † 29.07.1920 Rygiel Stanisław, 1 p.strz.podh., † 21.09.1920 Ryłko Władysław, strz., 3 p.strz.podh., † 21.09.1920 Sroka Michał, strz., 2 p.strz.podh., † 23.09.1920 Stachełek Józef, 3 p.strz.podh., † 21.09.1920 Szczęsny Stanisław, szer., 41 suwalski pp, † 25.07.1920 Świątecki Stanisław, kpt., 4 p.strz.podh., † 21.09.1920 (odzn. VM) Wypych Roman, strz., 3 p.strz.podh., † 22.09.1920
Dane pochowanych (imię i nazwisko, stopień wojskowy, przydział służbowy i data zgonu) zostały uzupełnione w oparciu o książkę: "Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920" (1934). W nawiasach kwadratowych podane są dane spisane z nagrobków.
Pomnik Wolności
Ufundowany przez społeczeństwo sokólskie w 1927 roku i ustawiony w parku miejskim obok Dębu Wolności. Ma formę granitowego obelisku ustawionego na kwadratowym cokole. W 1939 r. część pomnika została zniszczona przez okupantów sowieckich, którzy na zachowanym postumencie ustawili rzeźbę Lenina. Po wojnie ocalałą część pomnika ustawiono na skwerze przy ul. Białostockiej. Brakowało kamiennego fragmentu z napisami o obrońcach polskich granic z 1920 roku, który odnaleziono dopiero we wrześniu 2007 roku obok Urzędu Miejskiego w Sokółce. Kamień z napisami znajdował się metr pod ziemią i po renowacji wrócił na swoje pierwotne miejsce.
"BOHATEROM POLEGŁYM • ZA NIEPODLEGŁOŚĆ OJCZYZNY • W ROKU 1918 • I W OBRONIE JEJ GRANIC • W ROKU 1920".
"DZIECIOM POLSKIEJ ZIEMI • POLEGŁYM W JEJ OBRONIE • 1920".
"WDZIĘCZNE • MIASTO SOKÓŁKA • 1927 R."
"W 80 ROCZNICĘ • UFUNDOWANIA POMNIKA • I PRZYWRÓCENIA • HISTORYCZNEJ WARTOŚCI • SOKÓŁKA 2007 R."
Do obelisku przymocowano także kamienną tablicę ku czci mieszkańców Ziemi Sokólskiej pomordowanym w okresie okupacji hitlerowskiej oraz metalową tabliczkę z nazwiskami poległych w 1920 roku.
Źródło: "Poświęcenie Pomnika Wolności"
2009-09-30
Fot. Mariusz Proskień
Spis poległych
DZIECIOM ZIEMI SOKÓLSKIEJ POLEGŁYM W OBRONIE OJCZYZNY W 1920 ROKU Ejzert [Ejnzert] Henryk, oficer Garboliński Antoni, rolnik Jackiewicz Jan, kolejarz Joszko Piotr, szewc Marek Michał, szeregowiec Oszer Jan, garbarz Pola Jakub, szeregowiec Ropucha Alfons, robotnik Szydłowski Antoni, rolnik Sokółka, dnia 19 października 1930 roku
Zobacz także
Na skróty
Ostatnie zmiany
- Le Mans grób ppor. Józefa Franka
- Saint-Mandé utworzono
- Pantin utworzono
- Ivry-sur-Seine utworzono
- Talence utworzono
- I Wojna Światowa (1914-18r.) [Francja]
- Nowiny [Mogiła żołnierska]
- Kowale Oleckie [Pomnik poległych i cmentarz]
- Giżycko (Lec) [Spis poległych]
- Koszyce (Košice) [Pomnik Żołnierzy Armii Czerwonej]
- Rogojny [2024-10-26]
- Krysk Nekrologi, Ltn. Max Paluka
- Kłajpeda [Cmentarz wojenny]
- Kłajpeda (Klaipėda) [Cmentarz wojenny]
- Bolków [2015-08-17]